Yumitripela

Ons eerste samenzijn na vele jaren
herinnert ons er allebei weer aan.

    We waren stoer in woorden en gebaren,
    je zag ons altijd met zijn drieën gaan.
    Hij wilde steeds een nieuwe weg inslaan,
    want nooit zag hij problemen of gevaren.

Vooraf zag ik wat praktische bezwaren,
nu ben ik blij om hier naast jou te staan.

    Hij wou iets groots doen tijdens volle maan.
    Wij hadden heel veel mitsen, heel veel maren.
    Hij moest het klusje in zijn eentje klaren
    en dat heeft hij uiteindelijk gedaan.

Terwijl we zwijgend in ons glaasje staren,
proef ik opeens de ziltheid van een traan.

15 december 2014


De titel behoeft enige uitleg.
Eind vorige eeuw las ik “Language change: Progress or Decay?” van Jean Aitchison. Daarin beschreef ze het Tok Pisin, een mengtaal uit Papoea-Nieuw-Guinea, die een Engelse woordenschat combineert met grammaticaregels van diverse Papoeatalen.
Het boek meldde twee varianten van “wij”: het inclusieve wij “yumi” en het exclusieve wij “mipela”. Het inclusief en exclusief slaat op de tweede persoon: hoort de toegesprokene er nu wel of niet bij? In de woorddelen “yu” en “mi” is het Engels duidelijk herkenbaar. “Pela” is de meervoudsuitgang, verwant aan het Engels “fellow”.

Toen Google en Wikepedia hun intrede deden heb ik dit nog eens nagezocht, en het bleek nog mooier. De Engelse Wikipedia legde uit dat er nog meer vormen van het inclusieve wij zijn. Naast yumi is yumipela in gebruik. Voor precies 2 personen (1 ik en 1 jij dus) heb je yumitupela.
Voor 3 personen heb je yumitripela. Dit heeft 2 betekenissen: 1 ik en 2 keer jij OF 1 ik,1 jij en 1 afwezige hij/zij. Die laatste betekenis vond ik fascinerend. Ik schreef een ellenlang blank vers, d.w.z. een gedicht dat geen rijm heeft, maar wel metrum.

Op 14 december 2014 overleed plotseling de (plezier)dichter Cees van der Pluijm. De medewerkers van Het Vrije Vers reageerden geschokt; velen hadden hem persoonlijk gekend. De voorpagina vulde zich met toepasselijke gedichten.
Ik herschreef “Yumitripela” als een Nijmeegs sonnet, een creatie van Cees, waarbij het octaaf zit verweven in het sestet. Op het Vrije Vers schreef ik: “Deze versie bevalt me eigenlijk beter dan het origineel.”